Tytuł projektu
Projekt dotyczy doświadczania i postrzegania różnego rodzaju zmian: społecznych, ekonomicznych, materialnych, w przestrzeni miejskiej na przykładzie Grochowa. Interesował nas wąski obszar tego osiedla, a konkretnie okolice ul. Kawczej i placu Szembeka. Wybór tego miejsca związany był z zachodzącymi do kilku lat dynamicznymi przemianami urbanistycznymi tej okolicy. Dzięki rozmowom chciałyśmy poznać spojrzenie mieszkańców i stałych użytkowników tej przestrzeni na zmiany w otaczającej ich na co dzień rzeczywistości oraz sposoby pamiętania zachodzących w nim przemian, ich rola w biografiach mieszkańców.
Tematy i typy zmian, jakie stały się przedmiotem naszych badań, nie były założone z góry, zależało nam na tym, żeby zająć się przemianami wskazanymi przez rozmówców i zastanowic się nad tym, co oni sami odczuwają jako zmianę. Rozmowy pozwoliły nam też dostrzec wielość perspektyw związaną z usytuowaniem społecznym i wiekowym naszych rozmówców. Sednem projektu okazało się ukazanie zmian przestrzennych z perspektywy różnych podmiotów funkcjonujących w tym środowisku: osób starszych, młodzieży, dzieci; osób pracujacych w tej okolicy i mieszkańców; również aktorów nieludzkich – roślin, budynków, rzeczy.
Pytając o to, co zostało przeżyte jako zmiana w otoczeniu, dowiadywaliśmy się również, jakie elementy przestrzeni postrzegane są jako trwałe, jak pamiętane są przestrzenie minione i nieobecne już materialnie w tkance miejskiej, a także tego, jakie emocje są z nimi związane – jak podlegające zmianom przestrzenie są opisywane, wartościowane, jaką przypisuje im się rolę w przeszłości i współcześnie. Zwracałyśmy również uwagę na sposoby postrzegania i realnego oraz symbolicznego zagospodarowywania przez mieszkańców miejsc, których już nie ma i tych, które odbierane są jako nowe.
Projekt nie był skupiony wokół tradycyjnie pojmowanej historii Grochowa – jej przywoływanie (lub nie) stanowiło raczej nasze pytanie badawcze. Bardziej interesowała nas bliska przeszłość i moment, w którym pewien stan środowiska miejskiego dynamicznie przechodzi do historii. Rozmówców poszukiwałyśmy więc wśród osób, które są związane z interesującym nas terenem od około 10 lat. Ponieważ temat jest bardzo szeroki nie zawężałyśmy grupy rozmówców ani do mieszkańców z konkretnego przedziału czasowego, dzięki czemu można lepiej uchwycić różnorodne perspektywy, z jakich postrzega się to miejsce. Efektem projektu jest zbiór wywiadów, którym towarzyszą próby interpretacyjne (teksty i eseje przygotowane przez zespół badawczy). Planujemy także przygotowanie instalacji dźwiękowej w okolocach placu Szembeka, której materiałem będą nie tylko przeprowadzone wywiady, lecz także audiosfera Grochowa i dźwięki środowiska, w którym prowadzone były rozmowy. Instalacji będzie towarzyszyła dyskusja publiczna o sposobach postrzegania zmian w przestrzeni Grochowa przez mieszkańców i użytkowników tej przestrzeni.